ਖੰਡ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੀਆਂ ਡਲ਼ੀਆਂ/ਹਾਰ-ਸ਼ਿੰਗਾਰ
ਹਾਰ-ਸ਼ਿੰਗਾਰ
156
ਮਹਿੰਦੀ
ਮਹਿੰਦੀ ਮਹਿੰਦੀ ਸਭ ਜਗ ਕਹਿੰਦਾ
ਮੈਂ ਵੀ ਆਖ ਦਿਆਂ ਮਹਿੰਦੀ
ਬਾਗਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਸਤੀ ਵਿਕਦੀ
ਵਿੱਚ ਹੱਟੀਆਂ ਦੇ ਮਹਿੰਗੀ
ਹੇਠਾਂ ਕੂੰਡੀ ਉੱਤੇ ਸੋਟਾ
ਚੋਟ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਸਹਿੰਦੀ
ਘੋਟ ਘਾਟ ਕੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈ
ਫੋਲਕ ਬਣ ਬਣ ਲਹਿੰਦੀ
ਮਹਿੰਦੀ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ-
ਧੋਤਿਆਂ ਕਦੀ ਨਾ ਲਹਿੰਦੀ
157
ਅੱਗੇ ਤਾਂ ਗੁੜ ਵਿਕੇ ਧੜੀਏਂ
ਹੁਣ ਕਿਉਂ ਦੇਣ ਘਟਾ ਕੇ
ਖਤਰੀ ਮਹਾਜਨ ਐਂ ਲੁੱਟ ਲੈਂਦੇ
ਦਿਨ ਤੀਆਂ ਦੇ ਆ ਗੇ
ਜਾਹ ਨੀ ਕੁੜੀਏ ਪੱਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ
ਹਥ ਨਾ ਪੱਤੇ ਨੂੰ ਜਾਵੇ
ਮਾਰ ਟਪੂਸੀ ਪੱਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ
ਬਹਿਗੀ ਟੰਗ ਤੁੜਾ ਕੇ
ਇਕਨਾਂ ਦੇ ਮਨ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਵੀਰਨੋ
ਇਕ ਬੈਠ ਗੇ ਢੇਰੀਆਂ ਢਾ ਕੇ
ਬਾਗ ਦਾ ਫੁੱਲ ਬਣਗੀ-
ਮਹਿੰਦੀ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਲਾ ਕੇ
158
ਸੁਰਮਾਂ
ਨਾਭੇ ਕੰਨੀ ਤੋਂ ਆ ਗੀ ਬਦਲੀ
ਚਾਰ ਕੁ ਸਿਟਗੀ ਕਣੀਆਂ
ਕੁੜਤੀ ਭਿਜ ਕੇ ਲਗ ਗੀ ਕਾਲਜੇ
ਸੁਰਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਡਲ਼ੀਆਂ
ਰਾਤ ਕਟਾ ਮਿੱਤਰਾ-
ਅਜ ਜਿੰਦੜੀ ਨੂੰ ਬਣੀਆਂ
159
ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਪਲੀ ਲਾਡਲੀ
ਖਾਂਦੀ ਦੁਧ ਮਲਾਈਆਂ
ਹੁੰਮ ਹੁਮਾ ਕੇ ਚੜ੍ਹੀ ਜਵਾਨੀ
ਦਿੱਤੀਆਂ ਇਸ਼ਕ ਦੁਹਾਈਆਂ
ਤੁਰਦੀ ਦਾ ਲੱਕ ਝੂਟੇ ਖਾਂਦਾ
ਪੈਰੀਂ ਝਾਂਜਰਾਂ ਪਾਈਆਂ
ਗੋਰਾ ਰੰਗ ਸ਼ਰਬਤੀ ਅੱਖੀਆਂ
ਸੁਰਮੇਂ ਨਾਲ ਸਜਾਈਆਂ
ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਪੈ ਗੀ ਯਾਰੀ
ਕਰ ਕੁੜੀਏ ਮਨ ਆਈਆਂ
ਫੁੱਲ ਵਾਂਗੂੰ ਤਰਜੇਂਗੀ-
ਹਾਣ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਲਾਈਆਂ
160
ਸੂਹੇ ਸੋਸਨੀ
ਕਦੇ ਨਾ ਪਹਿਲੇ ਤੇਰੇ ਸੂਹੇ ਵੇ ਸੋਸਨੀ
ਕਦੇ ਨਾ ਪਹਿਨੇ ਤਿੰਨ ਕੱਪੜੇ
ਵੇ ਮੈਂ ਕਿੱਕਣ ਵਸਾਂ-
ਖਾਂਦਾ ਨਿੱਤ ਬੱਕਰੇ
161
ਮੂਹਰੇ ਪੀਲੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਮੋਟਰਾਂ
ਮਗਰ ਮਲੋਹ ਦਾ ਠਾਣਾ
ਸੂਟ ਸਮਾ ਲੈ ਨੀ-
ਜੇ ਕਾਕੋ ਤੈਂ ਜਾਣਾ
162
ਲੱਛੀ ਬੰਤੀ ਪੀਣ ਸ਼ਰਾਬਾਂ
ਨਾਲ ਖਾਣ ਤਰਕਾਰੀ
ਅੱਬਲ ਨੰਬਰ ਲੈ ਗਈ ਈਸਰੀ
ਨਰਮ ਰਹੀ ਕਰਤਾਰੀ
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਗ ਰਲਕੇ ਸ਼ਾਮੋ
ਲੋਹੜੇ ਕਰੇ ਕੁਆਰੀ
ਸ਼ਾਮੋ ਦਾ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਪੈ ਗਿਆ
ਲਾਲੀਦਾਰ ਸੁਨਿਆਰੀ
ਪਹਿਨ ਪਰਚ ਕੇ ਆਈਆਂ ਘਰਾਂ ਤੋਂ
ਜਿਊਂ ਸਾਵਣ ਘਟ ਕਾਲੀ
ਰੰਗ ਬਰੰਗੇ ਪਹਿਨੇ ਕਪੜੇ
ਜਿਊਂ ਨੌਕਰ ਸਰਕਾਰੀ
ਕੁੜਤੀ ਟੂਲ ਦੀਏ
ਬੇ ਕਿਰਕਾਂ ਨੇ ਪਾੜੀ
163
ਮੱਛਲੀ
ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਬੰਦਾ ਸੋਚਾਂ ਸੋਚਦਾ
ਜੇ ਮਛਲੀ ਬਣ ਜਾਵਾਂ
ਰਸ ਚੂਸਾਂ ਲਾਲ ਬੁਲ੍ਹੀਆਂ ਦਾ
ਭਰ ਭਰ ਘੁੱਟ ਲੰਘਾਵਾਂ
ਹੋਵਾਂ ਕੁੜਤੀ ਲਗਜਾਂ ਕਾਲਜੇ
ਘੁਟ ਘੁਟ ਜੱਫੀਆਂ ਪਾਵਾਂ
ਫੁੱਲ ਬਣ ਡੋਰੀ ਦਾ
ਪਿਠ ਤੇ ਮੇਲ੍ਹਦਾ ਆਵਾਂ
164
ਮੱਛਲੀ-ਝਾਂਜਰ
ਸੁਣ ਨੀ ਕੁੜੀਏ ਮਛਲੀ ਵਾਲੀਏ
ਤੇਰੀ ਭੈਣ ਦਾ ਸਾਕ ਲਿਆਵਾਂ
ਤੈਨੂੰ ਬਣਾਵਾਂ ਸਾਲੀ
ਫੇਰ ਆਪਾਂ ਚੜ੍ਹ ਚੱਲੀਏ
ਮੇਰੀ ਬੋਤੀ ਝਾਂਜਰਾਂ ਵਾਲੀ
ਬੋਤੀ ਮੇਰੀ ਐਂ ਚਲਦੀ
ਜਿਵੇਂ ਚਲਦੀ ਡਾਕ ਸਵਾਰੀ
ਬੋਤੀ ਨੇ ਛਾਲ ਚੱਕਲੀ
ਜੁੱਤੀ ਡਿਗ ਪੀ ਸਤਾਰਿਆਂ ਵਾਲੀ
ਡਿਗਦੀ ਨੂੰ ਡਿਗ ਪੈਣ ਦੇ
ਪਿੰਡ ਚਲ ਕੇ ਸਮਾਦੂੰੰ ਚਾਲੀ
ਲਹਿੰਗੇ ਤੇਰੇ ਨੂੰ-
ਧੁਣਖ ਲਵਾਦੂੰ ਕਾਲੀ
165
ਸੁਨਿਆਰਾਂ ਦਿਆ ਮੁੰਡਿਆ ਵੇ
ਸਾਡੀ ਮਛਲੀ ਵੇ ਘੜ ਦੇ
ਉੱਤੇ ਪਾਦੇ ਮੋਰਨੀਆਂ-
ਅਸੀਂ ਸੱਸ ਮੁਕਲਾਵੇ ਤੋਰਨੀ ਆਂ
166
ਡੰਡੀਆਂ
ਤਾਵੇ ਤਾਵੇ ਤਾਵੇ
ਡੰਡੀਆਂ ਕਰਾ ਦੇ ਮਿੱਤਰਾ
ਜੀਹਦੇ ਵਿੱਚ ਦੀਂਂ ਮੁਲਕ ਲੰਘ ਜਾਵੇ
ਡੰਡੀਆਂ ਦਾ ਭਾਅ ਸੁਣ ਕੇ
ਮੁੰਡਾ ਚਿੱਤੜ ਝਾੜਦਾ ਆਵੇ
ਗਿਝੀ ਹੋਈ ਲੱਡੂਆਂ ਦੀ
ਰੰਨ ਦਾਲ ਫੁਲਕਾ ਨਾ ਖਾਵੇ
ਪਤਲੋ ਦੀ ਠੋਡੀ ਤੇ-
ਲੌਂਗ ਚਾਂਂਬੜਾਂ ਪਾਵੇ
167
ਅੱਗੇ ਸੁਨਿਆਰੀ ਦੇ ਬੁੱਕ ਬੁੱਕ ਡੰਡੀਆਂ
ਹੁਣ ਕਿਉਂ ਪਾ ਲਏ ਡੱਕੇ
ਸੁਨਿਆਰੀਏ ਵਸਦੇ ਨੀ-
ਤੈਂ ਵਸਦੇ ਘਰ ਪੱਟੇ
168
ਮੱਛਲੀ-ਝਾਂਜਰਾਂ-ਲੌਂਗ
ਪੈਰੀਂ ਤੇਰੇ ਪਾਈਆਂ ਝਾਂਜਰਾਂ
ਛਮ ਛਮ ਕਰਦੀ ਜਾਵੇਂ
ਗੋਲ ਪਿੰਜਣੀ ਕਸਮਾ ਪਜਾਮਾ
ਉਤੋਂ ਦੀ ਲਹਿੰਗਾ ਪਾਵੇਂ
ਲੱਕ ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਸ਼ੀਹਣੀ ਵਰਗਾ
ਖਾਂਦੀ ਹੁਲਾਰੇ ਜਾਵੇਂ
ਮੱਛਲੀ ਤੇਰੀ ਘੜੀ ਸੁਨਿਆਰੇ
ਖਾਂਦੀ ਫਿਰੇਂ ਹੁਲਾਰੇ
ਮਿੱਡੀਆਂ ਨਾਸਾਂ ਤੇ-
ਤੇਰੇ ਲੌਂਗ ਚਾਂਂਬੜਾਂ ਪਾਵੇ
169
ਢਾਈਆਂ ਢਾਈਆਂ ਢਾਈਆਂ
ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਜੋਗੀ ਹੋ ਗੇ
ਸਿਰ ਪਰ ਜਟਾਂ ਰਖਾਈਆਂ
ਬਗਲੀ ਫੜ ਕੇ ਮੰਗਣ ਤੁਰ ਪੇ
ਖ਼ੈਰ ਨਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਮਾਈਆਂ
ਤੇਰੀ ਝਾਂਜਰ ਨੇ-
ਪਿੰਡ ’ਚ ਦੁਹਾਈਆਂ ਪਾਈਆਂ
170
ਬੂਹੇ ਤੇਰੇ ਤੇ ਬੈਠਾ ਜੋਗੀ
ਧੂਣੀ ਜ਼ਰਾ ਤਪਾਵੀਂ
ਹੱਥ ਜੋਗੀ ਦੇ ਕਾਸਾ ਫੜਿਆ
ਖੈਰ ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਪਾਵੀਂ
ਐਧਰ ਜਾਂਦੀ ਔਧਰ ਜਾਂਦੀ
ਝੱਟ ਕੁ ਲੰਘਦੀ ਜਾਵੀਂ
ਨੀ ਵਿੱਚ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ-
ਝਾਂਜਰ ਨਾ ਛਣਕਾਵੀਂ
171
ਅੰਗੂਠੀ
ਹੱਥ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਤੇਰੀ ਅੰਗੂਠੀ
ਉੱਤੇ ਤੇਰਾ ਨਾਵਾਂ
ਹਿਜਰੀਂ ਮੁੱਕੀ ਗ਼ਮੀਂ ਮੈਂ ਸੁੱਕੀ
ਨਾ ਕੁਝ ਪੀਵਾਂ ਖਾਵਾਂ
ਮਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹਰਦਮ ਲੜਦੀ
ਕੀਤੀ ਅੱਡ ਭਰਾਵਾਂ
ਦੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗੀ ਜਿੰਦੜੀ-
ਕੱਲਾ ਟੱਕਰੇਂਂ ਤਾਂ ਹਾਲ ਸੁਣਾਵਾਂ
172
ਤੀਲੀ-ਲੌਂਂਗ
ਸੁਣ ਨੀ ਕੁੜੀਏ ਬਿਨ ਮੁਕਲਾਈਏ
ਤੀਲੀ ਲੌਂਗ ਬਿਨਾਂ ਨਾ ਪਾਈਏ
ਪੇਕਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੁੜੀਏ
ਧਾਰੀ ਬੰਨ੍ਹ ਸੁਰਮਾਂ ਨਾ ਪਾਈਏ
ਅਗਲੇ ਦੇ ਘਰ ਕੁੜੀਏ
ਕਦੇ ਸੱਦੇ ਬਾਝ ਨਾ ਜਾਈਏ
ਕੀਤੇ ਕੌਲਾਂ ਨੂੰ-
ਸਿਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਭਾਈਏ
173
ਲੌਂਗ
ਤਾਵੇ ਤਾਵੇ ਤਾਵੇ
ਰਾਹ ਸੰਗੂਰਰਾਂ ਦੇ
ਕੱਚੀ ਮਲਮਲ ਉਡਦੀ ਜਾਵੇ
ਉਡਦਾ ਰੁਮਾਲ ਦਿਸੇ
ਗੱਡੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਵੇ
ਪਤਲੋ ਦੀ ਠੋਡੀ ਤੇ-
ਲੌਂਗ ਚਾਂਬੜਾ ਪਾਵੇ
174
ਧਾਵੇ ਧਾਵੇ ਧਾਵੇ
ਧੀ ਸੁਨਿਆਰਾਂ ਦੀ
ਜਿਹੜੀ ਤੁਰਦੀ ਨਾਲ ਹੁਲਾਰੇ
ਪਟ ਉਹਦੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ
ਉੱਤੇ ਸੁੱਥਣ ਸੂਫ ਦੀ ਪਾਵੇ
ਕੰਢੀ ਬਿੰਦੀ ਕੰਨ ਕੋਕਰੂ
ਕਾਂਟੇ ਸੰਗਲੀਆਂ ਵਾਲੇ
ਲੋਟਣ ਚਮਕਣ ਕੰਨਾਂ ਉੱਤੇ
ਗੱਲ੍ਹਾ ਤੇ ਲੈਣ ਹੁਲਾਰੇ
ਅੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਲ ਲਗ ਗੀ
ਰੰਨ ਝਾਵੇਂ ਨਾਲ ਘਸਾਵੇ
ਪਤਲੋ ਦੀ ਠੋਡੀ ਤੇ-
ਲੌਂਗ ਹੁਲਾਰੇ ਖਾਵੇ
175
ਲੌਂਗ-ਮੁਰਕੀ
ਪੱਚੀਆਂ ਪੰਜਾਹਾਂ ਦਾ ਮੈਂ ਲੌਂਗ ਕਰਾ ਲਿਆ
ਨਾਲੇ ਕਰਾ ਲਈ ਮੁਰਕੀ
ਕਲ੍ਹ ਦਾ ਰੁਸਿਆ ਫਿਰੇ-
ਕੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬੁਰਕੀ
176
ਛਾਪਾਂ-ਛੱਲੇ-ਚੂੜਾ
ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਿੰਡ ਸੁਣੀਂਦਾ
ਪਿੰਡ ਸੁਣੀਂਦਾ ਰੂੜਾ
ਓਥੋਂ ਦੀ ਇਕ ਨਾ ਸੁਣੀਂਂਦੀ
ਕਰਦੀ ਗੋਹਾ ਕੂੜਾ
ਹੱਥੀਂ ਉਹਦੇ ਛਾਪਾਂ ਛੱਲੇ
ਬਾਹੀਂ ਰੰਗਲਾ ਚੂੜਾ
ਆਏ ਗਏ ਦੀ ਕਰਦੀ ਸੇਵਾ
ਡਾਹੁੰਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਮੂੜ੍ਹਾ
ਹਾਰੇ ਵਿਚੋਂ ਦੁਧ ਕਢ ਲਿਆਉਂਦੀ
ਕੋਠੀ ਵਿਚੋਂ ਬੂਰਾ
ਰਾਤੀਂ ਰੋਂਦੀ ਦਾ-
ਭਿੱਜ ਗਿਆ ਲਾਲ ਭੰਘੂੜਾ
177
ਸੋਨੇ ਦੀ ਮੇਖ
ਚਿੱਟੇ ਚਿੱਟੇ ਦੰਦ
ਲਾਈਆਂ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਮੇਖਾਂ
ਵੇ ਬੈਠ ਦਰਵਾਜ਼ੇ
ਮੈਂ ਘੁੰਡ ਵਿਚੋਂ ਦੇਖਾਂ
178
ਪਤਲੀ ਨਾਰੀ ਲਗਦੀ ਪਿਆਰੀ
ਰੋ ਰੋ ਦਸਦੀ ਕਹਿਣੇ
ਹਸ ਬੰਦ ਤੇ ਪਿੱਪਲ ਪਤੀਆਂ
ਵਾਲੇ ਕੰਨੀਂ ਨੀ ਰਹਿਣੇ
ਛੋਟਾ ਦਿਓਰ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰੇ ਬੋਲੀਆਂ
ਅਸੀਂ ਬੋਲ ਨੀ ਸਹਿਣੇ
ਲੌਂਗ ਤਬੀਤੜੀਆਂ-
ਪਤਲੀ ਨਾਰ ਦੇ ਗਹਿਣੇ
179
ਭੇਤੀ ਚੋਰ ਦੁਪਹਿਰੇ ਲਗਦੇ
ਪਾੜ ਲਾਉਣ ਪਿਛਵਾੜੇ
ਗਹਿਣੇ ਗੱਟੇ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾ ਲਾਉਂਦੇ
ਲਾਹੁੰਦੇ ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਵਾਲੇ
ਬਿਨ ਮੁਕਲਾਈਆਂ ਦੇ-
ਪਲੰਘ ਘੁੰਗਰੂਆਂ ਵਾਲੇ
180
ਸੱਗੀ-ਫੁਲ-ਬਘਿਆੜੀ-ਬਿੰਦੀ-ਕੋਕਰੂ
ਰਾਜ ਦੁਆਰੇ ਬਹਿਗੀ ਰਾਜੋ
ਰੱਤਾ ਪੀਹੜਾ ਡਾਹ ਕੇ
ਕਿਓੜਾ ਛਿੜਕਿਆ ਆਸੇ ਪਾਸੇ
ਅਤਰ ਫੁਲੇਲ ਰਮਾ ਕੇ
ਸੱਗੀ ਤੇ ਫੁੱਲ ਬਘਿਆੜੀ ਸੋਂਹਦੇ
ਰੱਖੇ ਬਿੰਦੀ ਚਮਕਾ ਕੇ
ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਜਣ ਕੋਕਰੂ
ਰੱਖੇ ਵਾਲੇ ਲਿਸ਼ਕਾ ਕੇ
ਬਾਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਜਦਾ ਚੂੜਾ
ਛਾਪਾਂ ਰੱਖੇ ਸਜਾ ਕੇ
ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਜਣ ਪਟੜੀਆਂ
ਵੇਖ ਲੋ ਮਨ ਚਿਤ ਲਾ ਕੇ
ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੁਲੀ ਨੂੰ-
ਸਭ ਵੇਖਣ ਘੁੰਡ ਚੁਕਾ ਕੇ
181
ਸੱਗੀ ਫੁੱਲ
ਥੜ੍ਹਿਆਂ ਬਾਝ ਨਾ ਪਿੱਪਲ ਸੋਂਹਦੇ
ਫੁੱਲਾਂ ਬਾਝ ਫੁਲਾਹੀਆਂ
ਸੱਗੀ ਫੁੱਲ ਸਿਰਾਂ ਤੇ ਸੋਂਹਦੇ
ਪੈਰੀਂ-ਝਾਂਜਰਾਂ ਪਾਈਆਂ
ਸੂਬੇਦਾਰਨੀਆਂ-
ਨੱਚਣ ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ
182
ਤੇਰੇ ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਂਟੇ ਕਰਾ ਦੂੰ
ਸਿਰ ਨੂੰ ਕਰਾ ਦੂੰ ਸੱਗੀ
ਮਿਨਤਾਂ ਕਰਦੇ ਦੀ-
ਦਾੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗੀ ਬੱਗੀ
183
ਨੱਥ
ਉਰਲੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਤੋਰੀਆ
ਪਰਲੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਰਾਈ
ਰਾਈ ਰੂਈ ਵੇਚ ਕੇ
ਮੈਂ ਪੋਲੀ ਨੱਥ ਕਰਾਈ
ਪੋਲੀ ਨੱਥ ਦਾ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਕੋਕਾ
ਰੋਂਦੀ ਘਰ ਨੂੰ ਆਈ
ਚੜ੍ਹ ਜਾ ਮੋਮਬੱਤੀਏ-
ਛੜਿਆਂ ਨੇ ਰੇਲ ਚਲਾਈ
184
ਗੁੱਤ ਤੇ ਕਚਹਿਰੀ ਲਗਦੀ
ਤੇਰੀ ਗੁੱਤ ਤੇ ਕਚਹਿਰੀ ਲਗਦੀ
ਦੂਰੋਂ ਦੂਰੋਂ ਆਉਣ ਝਗੜੇ
ਸੱਗੀ-ਫੁੱਲ ਨੀ ਸ਼ਿਸ਼ਨ ਜਜ ਤੇਰੇ
ਕੈਂਠਾ ਤੇਰਾ ਮੋਹਤਮ ਹੈ
ਵਾਲੇ, ਡੰਡੀਆਂ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਡਿਪਟੀ
ਨਤੀਆਂ ਇਹ ਨੈਬ ਬਣੀਆਂ
ਜ਼ੈਲਦਾਰ ਨੀ ਮੁਰਕੀਆਂ ਤੇਰੀਆਂ
ਸਫੈਦ-ਪੋਸ਼ ਬਣੇ ਗੋਖੜੂ
ਨੱਥ, ਮਛਲੀ, ਮੇਖ ਤੇ ਕੋਕਾ
ਇਹ ਨੇ ਸਾਰੇ ਛੋਟੇ ਮਹਿਕਮੇ
ਤੇਰਾ ਲੌਂਗ ਕਰੇ ਸਰਦਾਰੀ
ਥਾਨੇਦਾਰੀ ਨੁਕਰਾ ਕਰੇ
ਚੌਕੀਦਾਰਨੀ ਬਣੀ ਬਘਿਆੜੀ
ਤੀਲੀ ਬਣੀ ਟਹਿਲਦਾਰਨੀ
ਕੰਢੀ, ਹੱਸ ਦਾ ਪੈ ਗਿਆ ਝਗੜਾ
ਤਵੀਤ ਉਗਾਹੀਂਂ ਜਾਣਗੇ
ਬੰਦੇ ਬਣ ਗਏ ਵਕੀਲ ਵਲੈਤੀ
ਚੌਂਕ-ਚੰਦ ਨਿਆਂ ਕਰਦੇ
ਦਫਾ ਤਿੰਨ ਸੌ ਆਖਦੇ ਤੇਤੀ
ਕੰਠੀ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਬੋਲ ਗਈ
ਹਾਰ ਦੇ ਗਿਆ ਜ਼ਮਾਨਤ ਪੂਰੀ
ਕੰਠੀ ਨੂੰ ਛੁਡਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ
ਨਾਮ ਬਣਕੇ ਬੜਾ ਪਟਵਾਰੀ
ਹਿੱਕ ਵਾਲੀ ਮਿਣਤੀ ਕਰੇ
ਤੇਰਾ ਚੂੜਾ ਰਸਾਲਾ ਪੂਰਾ
ਬਾਜੂ-ਬੰਦ ਬਿਗੜ ਗਏ
ਪਰੀ-ਬੰਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਗੋਰੇ
ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਸਜਦੇ
ਤੇਰੀ ਜੁਗਨੀ ਘੜੀ ਦਾ ਪੁਰਜਾ
ਜੰਜੀਰੀ ਤਾਰ ਬੰਗਲੇ ਦੀ
ਇਹ ਝਾਂਜਰਾਂ ਤਾਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਮਿੰਟਾਂ 'ਚ ਦੇਣ ਖ਼ਬਰਾਂ
ਤੇਰੇ ਤੋੜੇ ਪਏ ਦੇਣ ਮਰੋੜੇ
ਬਈ ਆਸ਼ਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ
ਬਾਂਕਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਮਾਰਦੀਆਂ ਹਾਕਾਂ
ਖਰਚਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਦੇ
ਜੈਨਾਂ, ਜੈਨਾਂ ਨਿਤ ਦੇ ਨਸ਼ਈ ਰਹਿਣਾ
ਨੀ ਝੂਠੇ ਫੈਸ਼ਣ ਤੋਂ ਕੀ ਲੈਣਾ!
185
ਬਿੰਦੀ-ਕੋਕਾ-ਲੋਟਣ
ਧਾਵੇ ਧਾਵੇ ਧਾਵੇ
ਧੀ ਸੁਨਿਆਰਾਂ ਦੀ
ਜਿਹੜੀ ਤੁਰਦੀ ਨਾਲ ਹੁਲਾਰੇ
ਮੱਥੇ ਤੇ ਬਿੰਦੀ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਕੋਕਾ
ਕਾਂਟੇ ਸੰਗਲੀਆਂ ਵਾਲੇ
ਲੋਟਣ ਚਮਕਣ ਕੰਨਾਂ ਉੱਤੇ
ਗੱਲ੍ਹਾਂਂ ਤੇ ਲੈਣ ਹੁਲਾਰੇ
ਪੱਟ ਉਹਦੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦੀਆਂ ਲੜੀਆਂ
ਸੁੱਥਣ ਸੂਫ ਦੀ ਪਾਵੇ
ਅੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਲ ਲਗ ਗੀ
ਰੰਨ ਝਾਮੇਂ ਨਾਲ ਘਸਾਵੇ
ਪਤਲੋ ਦੀ ਠੋਡੀ ਤੇ-
ਲੌਂਗ ਚਾਂਬੜਾ ਪਾਵੇ
186
ਮੋਤੀ
ਆਟਾ ਮੇਰਾ ਗੁੰਨ੍ਹਿਆ ਪਿਆ ਸੀ
ਦਾਲ ਪਈ ਸੀ ਘੋਟੀ
ਬਾਹਰੋਂ ਆਇਆ ਜਲਿਆ ਬੁਝਿਆ
ਦੇਖੀ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਕੋਠੀ
ਅੱਗ ਮਚਾ ਕੇ ਤਵਾ ਸੀ ਧਰਿਆ
ਪੱਕਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਰੋਟੀ
ਜਾਂਦੂੰ ਦਾ ਹੱਥ ਪੈ ਗਿਆ ਡਾਂਗ ਨੂੰ
ਮੇਰੇ ਲੱਕ ਤੇ ਮਾਰੀ ਸੋਟੀ
ਰੇਤੇ ਵਿੱਚ ਰੁਲਗੇ-
ਮੇਰੇ ਹਾਰ ਦੇ ਮੋਤੀ