ਪੰਨਾ:Alochana Magazine November 1961.pdf/41

ਉਤੇ ਅਸਾਂ ਪਾਤੰਜਲੀ ਦੀਆਂ ਅਪਭੰਸ਼ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵਿਆਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਪਭੰਸ਼ ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਅਤੇ ਕਈ ਉਚਾਰਣ ਹੋਣ । ਜੇ ਕਰ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਾਂਤਿਕ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੱਸੀਏ ਤਾਂ ਭੀ ਸਾਨੂੰ ਉਕਤ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ ਹੀ ਦੁਹਰਾਣਾ ਪਵੇਗਾ । ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਮੁਖ ਭੇਦ ਉਚਾਰਣ ਹੀ ਹੈ । ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਣ ਭਿੰਨ ਹੈ । ਜਿਹਾ ਕੇ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ 'ਚ ਨr। ਘ, ਝ, ਢ, ਧ, ਅਤੇ ਭ ਦਾ ਉਚਾਰਣ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਉਤੇ ਬਦਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂWBI ਤ ਘ, ਦਾ-ਉਚਾਰਣ ਗ, ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਘਗਰ ਪਰ ਪਰੀ ਹ, ਵਾਂਗ ਆਵਾਜ਼ ਮਿਲਵੀ ਹੈ । gut | ਇਥੇ ਉਚਾਰਣ ਦੀ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ, grur, ਬਘਿਆੜ, | ਜਿਸ ਵਿਚ ਘ, ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਭਰਵੀਂ ਹੈ । ਝਗੜਾ ਝ, ਦਾ ਉਚਾਰਣ , ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਝਾੜ, ਪਰ ਪੈਰੀਂ ਹ, ਵਾਂਗ ਉਚਾਰਣ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। 99, ਝਾ } ਝ, ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਭਰਵੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ । ਬੁਝਾਉਣਾ, ਢੋਲ ਢ, ਦਾ ਉਚਾਰਣ ਡ, ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਢੇਰ, ) ਪਰ ਹ, ਪੈਰੀਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਬੁੱਢਾ 1 ਕੋਹੜ, ਢ, ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਭਰਵੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਬੁਢੇਪਾ। ਧੋਬੀ, 1 ਧਾ, ਦਾ ਉਚਾਰਣ ਦ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹ, ਨਾਲ ਧਮਕੀ, ਜੁੜਵਾਂ ਹੈ । ਅੰਧਾ, ਕਿੱਧਰ ਵਧਾਈ ਧ, ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਭਰਵ ਸੁਧਾਰ grel ਭਗਤ } 9, ਦਾ ਉਚਾਰਣ ੫, ਦੇ ਪੈਰੀਂ ਹ, ਜੁੜਨ ਵਾਂਗ ਮਿਲਵਾਂ ਹੈ । grat J ਲਾਭ . ਗਰਭ ਆਵਾਜ਼ ਭ ਦੀ ਭਰਵੀਂ ਹੈ । ਸੰਭਾਲ