ਜਿਹੜਾ ਲੰਬੀਆਂ ਤਰੀਕਾਂ ਪਾਵੇ
ਉਹ ਗੱਡੀ ਮੈਂ ਚੜ੍ਹਨਾ
ਜਿਹੜੀ ਬੀਕਾਨੇਰ ਨੂੰ ਜਾਵੇ
ਏਸ ਪਟੋਲੇ ਦੀ-
ਸੇਲੀ ਨਾਗ਼ ਵਲ਼ ਖਾਵੇ
ਸਾਰੇ ਗੱਭਰੂ ਆਪਣੇ ਅਰਮਾਨ ਪੂਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ :
ਸੁਣ ਨੀ ਕੁੜੀਏ ਮਛਲੀ ਵਾਲ਼ੀਏ
ਤੇਰੀ ਭੈਣ ਦਾ ਸਾਕ ਲਿਆਵਾਂ
ਤੇਨੂੰ ਬਣਾਵਾਂ ਸਾਲ਼ੀ
ਫੇਰ ਆਪਾਂ ਚੜ੍ਹ ਚੱਲੀਏ
ਮੇਰੀ ਬੋਤੀ ਝਾਂਜਰਾਂ ਵਾਲ਼ੀ
ਬੋਤੀ ਮੇਰੀ ਐਂ ਚੱਲਦੀ
ਜਿਵੇਂ ਚਲਦੀ ਡਾਕ ਸਵਾਰੀ
ਬੋਤੀ ਨੇ ਛਾਲ਼ ਚੱਕ ਲੀ
ਜੁੱਤੀ ਡਿੱਗ ਪੀ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਵਾਲ਼ੀ
ਡਿੱਗਦੀ ਨੂੰ ਡਿੱਗ ਪੈਣ ਦੇ
ਪਿੰਡ ਚਲ ਕੇ ਸਮਾਦੂੰ ਚਾਲ਼ੀ
ਲਹਿੰਗੇ ਤੇਰੇ ਨੂੰ-
ਲੌਣ ਲਵਾ ਦੂੰ ਕਾਲ਼ੀ
ਨਵੀਆਂ ਸਾਝਾਂ ਪਾ ਕੇ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗੰਢਾਂ ਹੋਰ ਪੀਡੀਆਂ ਕਰਕੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਮੇਲਾ ਵਿਛੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀਆਂ ਬੋਤੀਆਂ ਲਈ ਝਾਂਜਰਾਂ, ਊਠਾਂ ਲਈ ਮੁਹਾਰਾਂ, ਬਲਦਾਂ ਲਈ ਘੁੰਗਰੂ ਅਤੇ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਮਹਿਰਮਾਂ ਲਈ ਗਾਨੀਆਂ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਮੇਲੀ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਹੀਰਾਂ ਘੱਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਧਰੇ ਲੱਡੂ ਖ਼ਰੀਰਦੇ ਹੋਏ ਖ਼ਚਰੇ ਗੱਭਰੂ ਹਲਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਟਕੋਰ ਵੀ ਲਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ :
ਲਾਲਾ ਲੱਡੂ ਘੱਟ ਨਾ ਦਈਂ
ਤੇਰੀਓ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਦੇਣੇ
ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਕਾਫੀ ਪਿਆ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿੱਚ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹੋਏ ਹਨ। ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਸਾਧਨ ਬਦਲ ਗਏ ਹਨ। ਪੁਰਾਣਾ ਪੰਜਾਬ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੇਲਿਆਂ ਮੁਸਾਵਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ਼ ਨਹੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ। ਮੇਲੇ ਤੇ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਡਾ ਵੱਡਮੁੱਲਾ ਵਿਰਸਾ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਅਤੇ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਏਕਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ।
101/ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਆਰਸੀ
