ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਬਾਈਆਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਬੀ. ਏ. ਪਾਸ ਅਨਟ੍ਰੈਂਡ ਮਾਸਟਰ ਸੀ। ਗਰੀਬ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਪੰਜਾਂ ਧੀਆਂ ਪਿਛੋਂ ਇਕੋ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਔਖਿਆਈ ਸੌਖਿਆਈ ਨਾਲ ਬੀ. ਏ. ਪਾਸ ਕਰ ਸਕਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਵਧ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚ ਬਿਨਾ ਚੰਗੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲਣੀ ਅਸੰਭਵ ਸੀ। ਗਲੀ ਦੇ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਤੇ ਤਰਸ ਖਾ ਕੇ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪਚਾਨਵੇਂ ਰੁਪੈ ਮਹੀਨਾ ਪਨਖ਼ਾਹ ਤੇ ਲਵਾ ਦਿਤਾ ਸੀ।
ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੇ ਜੋ ਸਮਾਜਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੂਝ ਦਿਤੀ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਉਹ ਆਪਣੇ ਧੰਦੇ ਵਿਚ ਵਿਚਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਪਾਸੋਂ ਡੰਡਾ ਵਰਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਨਿਰਬਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਟਿਊਸ਼ਨਾ ਮਗਰ ਦੌੜਨ ਦੀ ਥਾਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਪਾਸੋਂ ਆਪਣੇ ਹਕ ਮੰਗਣ ਦਾ ਹਾਮੀ ਸੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮਾਸਟਰ ਬਾਵਾ ਸਿੰਘ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵੈਰੀ ਨੰਬਰ ਇਕ ਮਿਥ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਇਦਾਂ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਿਝਣਾ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਜਮਾਤ ਦਾ ਚੰਗਾ ਨਤੀਜਾ, ਇਕ ਮਾਸਟਰ ਦਾ ਲਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਦੇ ਇਸ ਲਕ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਵਾਸਤੇ ਮਾਸਟਰ ਬਾਵਾ ਸਿੰਘ ਅਜ਼ਮਾ ਚੁਕਾ ਸੀ ਕਿ ਜਮਾਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਦਾ ਇਨਾ ਕੰਮ ਦੇ ਦਿਓ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੈਰੀ ਮਾਸਟਰ ਦੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਨਾ ਕੱਢ ਸਕਣ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚੋਂ ਨਲਾਇਕ ਹੋ ਕੇ ਵਧ
ਵੈਰੀ
