ਪੰਨਾ:ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਲਹਿਰ.pdf/178

ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ

________________

ਕੀਤੇ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਤੇ ਚੱਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਜਰਮਨ ਜੱਟ ‘ਮੈਰਿਕ` ਜਹਾਜ਼ ਬਗੈਰ ਕੋਈ ਮਾਲ ਲਏ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਨਾ ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਬੰਗਾਲ ਕੈਲੇਫੋਰਨੀਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਜਗਾ ਮੈਨ ਪੇਡਰੋ (San Padro) ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹੱਥ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਇਸ ਦਾ ਤੋਂ ੨੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਕਰੀਬ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਮੁਖਤਸਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਦੇਣਾ ਕਾਫੀ ਹੈ । ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਅਮਰੀਕਨ ਝੰਡੇ ਹੇਠ ਸਫਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਇਸ ਵਿਚ ੨੫ ਹੱਥਿਆਰ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਇਕ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੰਜ ਅਫਸਰ ਸਨ, ਅਤੇ ਮਲਾਹ ਮਾਰਸ਼ਲ (Marshall) ਟਾਪੂਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਭੇਜੇ, ਅਤੇ ਹੱਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੇ ਸਨ ਜੋ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਮਾਤੈਹਤ ਰਹਿ ਚੁਕੇ ਸਨ । ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਅਗੋਂ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਯਤਨ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਲੋਂ ਇਸ ਵਿਚ ਪੰਜ ਇਨਕਲਾਬੀ ਭੇਜੇ ਗਏ, ਜੋ ਲੌਸ ਐਂਜਲੀਜ਼ ਬੰਗਾਲੀ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਕੀਤੇ । (Lob Angles) ਰਾਹੀਂ ਹੋਕੇ ਸੈਨ ਪੈਡਰੋ ਵਿਚ ਜਹਾਜ਼ ਉਤੇ ਆ | ਹੱਥਿਆਰ ਪੁਚਾਣ ਦੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸਵਾਰ ਹੋਏ । ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਨ, ਹਰਚਰਨ ਦਾਸ (ਜੋ ਵੱਡੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੋਈ, ਉਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਮੇਰਿਕ’ (Mayeries) ਪਿਛੋਂ ਵਾਅਦਾ ਮੁਆਫ ਗਵਾਹ ਬਣ ਗਿਆ), ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਭੀਰ ਸਿੰਘ, ਅਤੇ “ਐਨੀ ਲਾਰਸ਼ਿਨ (Annie Larsen) ਸਨ । ‘ਮੋਵਰਕ’ ਨੂੰ ਸ਼ੀ ਹਰੀ ਸਿੰਘ, ਸ੍ਰੀ ਮੰਗੂ ਰਾਮ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਨਾਮ ਚੰਦ । ਹਿੰਦੀ ਖਰੀਦਣ ਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਆਦਿ ਕਰਨ, ਅਤੇ “ਐਨੀ ਲਾਰਸਨ ਨੂੰ ਠੇਕੇ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੇ ਈਰਾਨੀਆਂ ਦੇ ਬਣਾਵਟੀ ਨਾਮ ਧਾਰਨ ਕੀਤੇ ਉਤੇ ਲੈਣ (ਚਾਰਟਰ ਕਰਨ) ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹੱਥਿਆਰਾਂ ਹੋਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਅਤੇ ਦਾਰੂ ਸਿੱਕੇ, ਦਾ ਖਰਚ ਉਸ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਬਹਿਰੇ ਹਨ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਪਾਸ ਪੰਜ ਸੁਟ ਕੇਸ ਗਦਰੀ ਜੋ ਜਰਮਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤੀ ਦੜ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਭਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਹੋਰ ਕੌਂਸਲ ਖਾਨਿਆਂ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ‘ਮੈਬਰਿਕ ਜਹਾਜ਼ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਇਕ ਬੰਦਰਗਾਹ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਦਿਤਾ*।ਮੇਰਿਕ` ਜਹਾਜ਼ ੧੬ ਮਾਰਚ, ੧੯੧੫, ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ੩੦ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੯੧੫ ਨੂੰ ਸੋਕੋਰੋ ਟਾਪੂ ਪੁਜਾ। ਜੌਨ ਐਫ, ਕਰੇਗ (John F. Crejg) ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਸਦੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਅਤੇ ਮੈਕੀਸੀਕੋ ਸਟੈਂਡਰਡ ਆਇਲ ਕੰਪਨੀ ਕੋਲੋਂ ਖੁੱਦਿਆ; ਅਤੇ ੧੯ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਉਤੇ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ ਗਈ। ‘ਐਨੀ ਲਾਰਸ਼ਨ ੧੯੫੫ ਦੇ ਕਰੀਬ ਜੇ ਕਲਾਈਡ ਹਜ਼ਾਰ (J. Clyde Hizer) ਛੋਟਾ ਜਹਾਜ਼, ਜਿਸ ਤੋਂ ਮੈਬਰਿਕ ਨੇ ਹਥਿਆਰ ਲੈਣੇ ਸਨ, ਨੇ ਜੇ. ਐਚ. ਰਿੰਡਰ (J. H. Rinder) ਦੇ ਨਾਮ ਅਲਸਰ ਤਿਨ ਚਾਰ ਹਫਤੇ 'ਮੈਵਰਕਿ’ ਨੂੰ ਉਡੀਕ ਉਡੀਕ ਕੇ ਸੋਕਰੋ ਟਾਪੂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਮਾਹੌਨੀ Olsen and Mahony) ਕੋਲੋਂ “ਐਨੀ ਚਲਾ ਜਾ ਚੁਕਾ ਸੀ; ਕਿਉਂਕਿ 'ਐਨੀ ਲਾਰਸਿਨ ਪਾਸ ਪਾਣੀ ਲਾਰਸਿਨ’ ਛੋਟਾ ਜਹਾਜ਼ (Schooner) ਠੇਕੇ ਉਤੇ ਲਿਆ*। ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਮੁੱਕ ਗਈ ਸੀ। ‘ਐਨੀ ਲਾਰਸਿਨ ਜਹਾਜ਼ ਵਾਲੇ ਜਨਵਰੀ ੧੯੫੫ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਜਰਮਨ ਰਾਜ ਦੁਤ ਦੇ ਸੋਰੋ ਟਾਪੂ ਉਤੇ ‘ਮੈਰਿਕ’ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਦੇਣ ਵਾਸਤੇ ਦਵੜ ਦੇ ਇਕ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹੈਨਸ ਵਾਸ਼ਰ (Hans Taucher) ਚਾਰ ਆਦਮੀਂ ਪਿਛੇ ਛੱਡ ਗਏ ਸਨ । “ਮੈਰਿਕ` ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਨੇ ਨੀਊਯਾਰਕ (ਅਮਰੀਕਾ) ਤੋਂ ੧੧ ਗਡੀਆਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਸੋਕਰੋ ਟਾਪੂ ਪੁਜੱਕੇ ਦਸ ਬਾਰਾਂ ਵਿਸਲ ਵਜਾਏ, ਜਿਸ ਪਰ ਅਤੇ ਦਾਰੂ ਸਿੱਕੇ ਦੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਘੁੰਦੀਆਂ, ਅਤੇ ਇਹ ਚਾਰ ਆਦਮੀ ਐਵਰਿਕ` ਜਹਾਜ਼ ਉਤੇ ਆਏ । “ਮੈਰਿਕ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਪਛਮੀਂ ਕੰਢੇ ਉਤੇ ਨ ਡੀਗੋ (San Diego) ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸੋਕੋਰੋ ਟਾਪੂ ਠਹਿਰਿਆ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਮੀਂ ਜਗਾ ਉਤੇ ਇਹ ਮਾਲ ਭੇਜ ਦਿਤਾ। ਜ਼ਾਹਰ ਇਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਿਸਟਰ ਸਟਾਰਟ ਰੋਜ਼ ਪਹਾੜ ਉਤੇ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਦੂਰਬੀਨ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮਾਲ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਲਈ ਹੈ, ਲਾਕੇ ‘ਐਨੀ ਲਾਰਸਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ, ਪਰ ਐਨੀ ਪਰ ਦਰ ਅਸਲ ਇਹ ਹਿੰਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਸੀ। ਲਾਰਸਿਨ' ਨਾ ਆਇਆ । ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇਕ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ | ਮਾਰਚ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ “ਐਨੀ ਲਾਰਸਿਨ’ ਛੋਟਾ ਜਹਾਜ਼ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਗਿਆ ਜੋ ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਹਥਿਆਰ ਲੈਕੇ ਸੋਕੋਰੋ ਨਾਮੀਂ ਟਾਪੂ (Socorro ਐਨੀ ਲਾਰਸਿਨ' ਪਿਛੇ ਛੱਡ ਗਿਆ ਸੀ । ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਿਛੋਂ Island), ਜੋ ਮੈਕਸੀਕੋ ਤੋਂ ੬00 ਮੀਲ ਪਛਮ ਵਲ ਹੈ, ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ 'ਪੈਂਟ' (Ghent) ਆਇਆ ਅਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ । ਸਕੀਮ ਇਹ ਸੀ ਕਿ “ਮੇਰਿਕ` ਜਹਾਜ਼ “ਐਨੀ ਇਸ ਨੇ “ਮੈਰਿਕ’ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਲਾਰਸਨ’ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਇਸ ਨਿਵੇਕਲੇ ਟਾਪੂ ਵਿਚ ਮਿਲਕੇ ਇਕ ਹੋਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਰੇਨਬੋ' (Rainbow) ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਦਾਰੂ ਸਿੱਕਾ ਲੈ ਲਵੇਗਾ। “ਮੇਰਿਕ’ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ । ਜਦ ਪਹਿਲਾ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ “ਮੈਰਿਕ’ ਪੁਰਾਣਾ ਤੇਲ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਜਹਾਜ਼ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਆਇਆ ਸੀ, ਸੁਟ ਕੇਸਾਂ ਵਾਲੇ ਗਦਰੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਵਿਚ ਤੇਲ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਆਂ ਸਨ । ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾਂ ਗਿਆ ਸੀ। “ਮੈਰਿਕ` ਜਹਾਜ਼ ਫਿਰ “ਐਨੀ ਲਾਰਸਨ ਦੀ ਟਾਂਚੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਖਾਲੀ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਭਾਲ ਵਿਚ ਸੈਨ ਡੀਗੋ (San Diego), ਹੀਲੋ (Hilo) ਅਡੇ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਹਿਤ ਫਿਰ ਇਸ 'ਚੀ ਨੂੰ ਉਪਰੋਂ ਤੇਲ ਨਾਲ ਭਰ ਜੌਨਸਨ ਟਾਪੂ (Johnson Island) ਆਦਿ ਵਿਰਦਾ ਫਿਰਾਉਂਦਾ ਦੇਣਾ ਸੀ । ਦਾਰੂ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਬਕਸ ਇਕ ਹੋਰ ਟਾਂਚੀ ਵਿਚ ਲੁਕਾਏ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਐਨੀ ਲਾਰਸਿਨ ਨਾਲ ਟਾਕਰਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ । ਜਾਣੇ ਸਨ। ਮੇਰਿਕ’ ਨੂੰ ਇਹ ਹਦਾਇਤ ਸੀ ਕਿ ਐਸੀ ਸੂਰਤ “ਐਨੀ ਲਾਰਸਨ ਵੀ ਫਿਰਦਾ ਵਿਰਾਉਂਦਾ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਜੱਦ ਕੋਈ ਹੋਰ ਚਾਰਾ ਨਾ ਰਹੇ, ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਭੋਬ ਦਿਤਾ ਜਾਏ । ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਕ ਬੰਦਰਗਾਹ ਵਿਚ ਪੁਜਾ, ਜਿਥੇ ‘ਮੋਰਿਕ ਨੇ ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਅi ਹਿੰਦ ਪੁਚਾਣੇ ਸਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਹੱਥਿਆਰ ਅਤੇ ਦਾਰੂ ਸਿੱਕਾ) ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਰ ਲਿਆ। ਮੈਟਰਿਕ San Francisco Trial, charge to the Jury ਹਾਰ ਕੇ ਜਾਵਾ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਜਾਵਾ ਲਾਗੇ ਪੁਜਣ ਉਡ ਭੁੱਬਾਂ by the Judge, p. 698. ਦਾ ਇਕ ਗਸ਼ਤੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ (Cruiser) ਅਤੇ ਤੁਬਕਣੀ *San Francisco Trial, Judgement Verdict feasinnt (Torpedo boste) 'Hafaa mme wa of guilty. . ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਬਟਾਰੀਆ ਬੰਦਰਗਾਹ ਵਿਚ ਲੈ ਗਈਆਂ । ੧੪੨ Digitted by Panjab Digital Library / www. jadigiborg