ਪੰਨਾ:Alochana Magazine April 1962.pdf/34

ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਅਨੁਸ਼ਠਾਨਾਂ ਬਾਰ ਅਤਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾ ਤਾਕ ਇਹ ਗੱਲ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਹ ਕਿਹੜੇ ਪਲ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਉਪਰ ਅਸੀਂ ਵਿੱਚ ਸਾਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਹੋਣ । ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰੰਭਿਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਯੋਜਨ-ਅੰਸ਼ ਅਕਸਰ ਬਿਲਕੁਲ ਸਪਸ਼ਟ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲੀਨ ਧੁਨਾਂ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਛ ਐਸੇ ਗੀਤ ਅਤੇ ਐਸੀਆਂ ਧੁਨਾਂ ਭੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਲਿਸਮੀ ਉੱਦੇਸ਼ ਯਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਦਮਾਨ ਹੈ; ਅਤੇ ਜਿਨਾਂ ਦਾਰਾ (ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ) ਇਲਾਜ ਮੁਆਲਜੇ ਦਾ ਕੰਮ ਲੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਜਾਦੂ ਟੋਟਕੇ ਅਤੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਿਨ ਭੂਤ ਉਤਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ | ਪ੍ਰਾਰੰਭ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਧਾਰਮਿਕ ਅਨੁਸ਼ਠਾਨ-ਉਤਸਵਾਂ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਹੁਣ ਭੀ ਜਦ ਕੋਈ ਭਜਨ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਮਾਜਿਕ ਮੰਤਵ-ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ 32