ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ
ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ
| ਏਸੇ ਕਲਮ ਤੋਂ... | |
| ໐ ਧੁਖਦੀਆਂ ਸਵੇਰਾਂ ਬਲਦੀਆਂ ਸ਼ਾਮਾਂ | (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
| ໐ ਸਾਗਰ ਦੇ ਸਫੇ 'ਤੇ | (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
| ໐ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਆਦਮੀ (ਪੰਜਾਬੀ ਦੋ ਐਡੀਸ਼ਨ) | (ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
| ໐ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਆਦਮੀ (ਹਿੰਦੀ) | (ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ
(ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ)
ਪਰਮਜੀਤ ਮਾਨ
Autumn Art
Published by
Autumn Art (India)
V.P.O. Bolan, Distt. Sangrur (148001). Mob. 9115872450
E-mail: autumnartpublishers@gmail.com
all rights reserved
Logo of Autumn Art by Kafir
© 2019
ISBN 978-1-999310-15-1
Printed & Bound at:
Twentyfirst Century Printing Press. (Patiala)
Rett De Ghar (a book Of Stories)
by Paramit Maan
Handiaya Road, Barnala (148101)
Email: ps.maan@hotmail.com
Mob. 79738-00262
ਸਮਰਪਣ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਹਿਰਦ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਨਾਂ,
ਜੋ ਸਮਾਜ ਵਿਚਲੇ ਗੰਧਲੇਪਣ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ,
ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਾਫ਼, ਸੋਹਣਾ ਤੇ ਪਿਆਰਾ ਬਣਾਉਣ
ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਨੇ...
ਫਿਰ ਹਾਜ਼ਰ ਹਾਂ
ਸਮੁੰਦਰ ਬਾਰੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ 'ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਆਦਮੀ' ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਮੈਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਫ਼ਰ 'ਚ ਉਲਝਿਆ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਤਿੰਨ ਐਡੀਸ਼ਨ ਛਪੇ। ਦੋ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਤੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ਗਈ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ 'ਚੋਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜੀਆਂ, ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇ (ਸਮੁੰਦਰ) ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ, ਪਾਠਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲਿਆ। ਹਿੰਦੀ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਵੀ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ, ਪਾਠਕਾਂ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹਾਂ।
ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ, ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਨੇਵੀ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਅਜੇ ਵੀ ਸਮੁੰਦਰ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਹੁਣ ਬਾਹਰ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤੇ ਇਹ ਦਸ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਫਿਰ ਹਾਜ਼ਰ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਵੀ ਸਮੁੰਦਰ ਤੇ ਜਹਾਜ਼ੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਕਾਫੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ 'ਚ ਸਮੁੰਦਰ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਹੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਭਰਪੂਰ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਕਰਵਾਵਾਂ। ਇਹ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕਹਾਣੀ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰੇ। ਇੱਕ ਸਕਰੀਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਠਕ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਚੱਲੇ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾਂ\ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਖੜਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇ। ਮੈਂ ਕਿੰਨਾ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਇਆ ਹਾਂ, ਇਹ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪਤਾ ਚੱਲੇਗਾ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਪੁਸਤਕ 'ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ' ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਰੌਚਿਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਪਾਠਕ ਦੇ ਗਿਆਨ 'ਚ ਵਾਧਾ ਵੀ ਕਰਨਗੀਆਂ।
ਆਲੋਚਕ ਤੇ ਪਾਠਕ 'ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ' ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ 'ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਆਦਮੀਂ' ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਨਾਪਣ ਤੇ ਮੇਚਣ ਦਾ ਯਤਨ ਵੀ ਕਰਨਗੇ। ਹੋਣਾ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਮੈਂ ਦੋ ਕਦਮ ਅਗਾਂਹ ਵੱਲ ਪੁੱਟੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਕਿਤੇ ਪਛਾਂਹ ਹੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੁੱਟ ਲਏ। ਇਹ ਗੱਲ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਪਾਠਕ ਤੇ ਆਲੋਚਕ ਹੀ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੂਬਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਹਾਣੀ ਖੇਤੀ ਤੇ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀ ਗਈ ਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ, ਮੱਧ ਵਰਗ, ਦਲਿਤ ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਬਾਰੀਕੀ ਨਾਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਵਾਹ-ਵਾਸਤਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਨਾ ਇਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਧਿਆਨ ਗਿਆ। ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋਇਆ ਸਾਹਿਤ ਪਾਠਕਾਂ ਕੋਲ ਜਰੂਰ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਵੀ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਛਾਪੀ ਕਿਤਾਬ 'ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ ਸਰੋਕਾਰ ਤੇ ਸੰਰਚਨਾ' 'ਚ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਤੇ ਡਾ. ਗੁਰਇਕਬਾਲ ਨੇ ਬੜੀ ਬਾਰੀਕੀ ਨਾਲ ਘੋਖ ਕਰਕੇ ਪੂਰੇ ਨੌ ਪੇਜ਼ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਚੈਪਟਰ ਲਿਖਿਆ। ਮਨਮੋਹਨ ਬਾਵਾ, ਸੁਖਵੰਤ ਕੌਰ ਮਾਨ, ਅਤਰਜੀਤ, ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ, ਸੋਮਾ ਸਬਲੋਕ, ਜੋਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ, ਅਮਨਪਾਲ ਸਾਰਾ, ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ, ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸੇਖਾ ਤੇ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਹੋਰ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ।
ਹੁਣ ਦੁਨੀਆਂ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਵਿਧਾ ਤੇ ਮੌਲਿਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। 'ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਆਦਮੀਂ' ਤੋਂ ਬਾਦ 'ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ' ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਮੇਰੀ ਦੂਸਰੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਪੂਰੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚੇਗੀ। ਆਲੋਚਕ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਾਲਮਾਂ 'ਚ ਯੋਗ ਸਥਾਨ ਦੇ ਕੇ, ਲੇਖਕ ਤੇ ਪਾਠਕ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣ ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਸੌਂਪਣ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਤੇ ਆਪ ਦੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਰਹੇਗੀ।
- ਪਰਮਜੀਤ ਮਾਨ
| ਤਰਤੀਬ | |
| ໐ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਡਲੀ | 11 |
| ໐ ਕੈਪਟਨ ਉਦਾਸ ਸੀ | 26 |
| ໐ ਜੱਸੀ | 37 |
| ໐ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੀ ਘੜੀ | 49 |
| ໐ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਗਾਥਾ | 65 |
| ໐ ਵਰ ਕਿ ਸਰਾਪ | 75 |
| ໐ ਨੀਲਮਾ | 83 |
| ໐ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੰਝੂ | 93 |
| ໐ ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ | 106 |
| ໐ ਗੱਡੀ ਦੌੜੀ ਜਾ ਰਹੀ | 117 |